Câu chuyện về bốn con vật- bốn người bạn sống hài hòa với nhau được thể hiện trên tranh vẽ và rất phổ biến trong nghệ thuật dân gian của người Bhutan, nổi bật trên những bức bích họa ở đền thờ, bảo tháp và hình trang trí trên nhiều đồ dùng hàng ngày. Bốn người bạn- câu chuyện được nhắc đến rộng rãi ở Bhutan, Tây Tạng và Mông Cổ.
Đây là một phần trong những câu chuyện Jātaka- một phần của thần thoại Phật giáo và thường là chủ đề trong các tác phẩm nghệ thuật của người Bhutan và Tây Tạng.
Những bức tranh treo tường trong các tu viện, pháo đài, đền chùa với một con voi đứng dưới gốc cây ăn quả mang theo một con khỉ, thỏ và một con chim (thường là chim sẻ, nhưng đôi khi là một con cá mú và ở Bhutan một con chim mỏ sừng) đứng lên nhau. Hình ảnh này đề cập đến một truyền thuyết kể rằng bốn con vật đang cố gắng tìm ra ai là người già nhất. Con voi nói rằng cây đã phát triển đầy đủ khi nó còn nhỏ, con khỉ mà cây nhỏ khi nó còn nhỏ, thỏ rừng nhìn thấy cái cây như một cây non khi nó còn nhỏ và con chim tuyên bố rằng nó đã bài tiết hạt giống từ đó cây lớn lên.
Vì vậy, con chim được các động vật khác công nhận là con già nhất và bốn con vật sống với nhau trong sự phụ thuộc và hợp tác, giúp nhau tận hưởng thành quả của cây.
Ngoài ra còn có giả thuyết con chim là Đức Phật ở kiếp trước. Câu chuyện có ý nghĩa như một minh họa về sự hợp tác và tôn trọng kinh nghiệm người đi trước, và được Đức Phật kể lại sau một số đệ tử đã thể hiện sự tôn trọng đối với đệ tử cao cấp Xá Lợi Phất. Đôi khi câu chuyện cũng mô tả các động vật duy trì năm giới và dạy chúng cho người khác. Một trong những hình thức còn tồn tại lâu đời nhất của câu chuyện là phiên bản Pāli, được gọi là Tittira Jataka.
Đoàn kết và tôn trọng là đạo đức chính của câu chuyện. Sự tôn trọng như vậy trái ngược với thứ tự nếu dựa trên sức mạnh, kích thước: đó là con chim được tôn trọng nhất, không phải con voi.
Bốn loài động vật đại diện cho môi trường sống khác nhau của thế giới động vật, bầu trời, cây cối, mặt đất và dưới lòng đất. Con chim đảm nhận vai trò của động vật cao cấp nhất: ở Ấn Độ tiền hiện đại, Chim ở vịt trí rất cao được coi là thông minh và hiểu biết về ngôn ngữ. Sự bài tiết hạt giống của cây có liên quan, bởi vì một số cây Ấn Độ được cho là chỉ nảy mầm khi hạt được bài tiết bởi một con chim, do đó khuếch đại thêm khái niệm hợp tác và phụ thuộc lẫn nhau. Hình ảnh của động vật đứng trên vai nhau, trên lưng một con voi, cũng thể hiện sự hài hòa về môi trường và xã hội: con chim tìm thấy một hạt giống và trồng nó, sau đó thỏ tưới nước cho nó và con khỉ thụ tinh cho nó. Một khi hạt giống nảy mầm và bắt đầu phát triển, con voi bảo vệ nó. Sau một thời gian, cây nhỏ phát triển thành một cây to, đẹp đầy quả khỏe. Bằng cách làm việc cùng nhau và sử dụng tài năng cá nhân của họ, bốn người bạn có thể tiếp cận và thưởng thức trái cây.
Mọi người Bhutan tin rằng bất cứ nơi nào một hình ảnh của Bốn người bạn hài hòa được hiển thị, mười đức tính tốt sẽ tăng lên, tâm trí của tất cả sẽ trở nên hài hòa, và nhiều sự kiện tốt lành sẽ xảy ra.
Các con vật là đại diện của chính Đức Phật và những người ủng hộ gần gũi của ông: con chim là chính Đức Phật, con thỏ là Xá Lợi Phất, con khỉ là Mục Kiền Liên và con voi là A-nan- đà. Bức tranh dạy hầu hết các giá trị nghi thức của người Bhutan như tôn trọng người lớn tuổi, hợp tác và rộng lượng.
Tỳ kheo Luận ngữ tin rằng câu chuyện ban đầu không được coi là kiếp trước của Đức Phật, mà là một câu chuyện ngụ ngôn do Đức Phật dạy.
Nguồn: The Happy Firm tổng hợp, đối chiếu và dịch từ nhiều nguồn.